Značaj Pešterskog polja za očuvanje biodiverziteta u Srbiji

Sjenica, Peštersko polje, 2. jun 2023 - U okviru inicijative „EU za Zelenu agendu u Srbiji“, predstavnici i predstavnice Ambasade Švedske, Ministarstva zaštite životne sredine i Programa Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) su zajedno sa stručnjacima Zavoda za zaštitu prirode Srbije i čuvarske službe upravljača zaštićenog područja, obišli specijalni rezervat prirode „Peštersko polje“, koji se nalazi na teritoriji opština Tutin i Sjenica, u Zapadnoj Srbiji. Cilj ove posete je bilo identifikovanje koraka za poboljšanje otpornosti Pešterskog polja na uticaje klimatskih promena, kao i istraživanje potencijala ovog ekosistema kao pilot staništa za primenu rešenja zasnovanih na prirodi*, kako bi se efikasnije zaštitila vlažna staništa u Srbiji.

Tokom ovog obilaska, učesnici/ce su posetili četiri lokaliteta Pešterskog polja: Jezero Karamajdani, tresetište, vrh Trojan i hranilište za ptice grabljivice i lešinare. Tom prilikom, oni su razgovarali sa predstavnicim/cama Turističke organizacije Sjenica, koja upravlja ovim zaštićenim područjem, o potencijalnoj daljoj saradnji kroz konkretne aktivnosti i mogućnostima za unapređenje zaštite i očuvanja ovog vlažnog staništa od posebnog značaja za zaštitu prirode u Republici Srbiji.

Na Pešterskom polju je zabeleženo prisustvo više od 120 vrsta ptica, među kojima i beloglavih supova, koji se gnezde u klisurama reka Uvac i Mileševka u neposrednoj blizini, pa često borave na prostoru Peštera u potrazi za hranom. Na njemu je zastupljeno nekoliko tipova vodenih i vlažnih staništa, kao i najveće očuvano tresetište u Srbiji formirano na kraškom polju. Tresetišta su izuzetno retka i ugrožena vlažna staništa, ne samo u Srbiji, već i u regionu. Ona predstavljaju značajan ekosistem, kako zbog raznovrsnosti biljnih i životinjskih vrsta (biodiverziteta), tako i zbog činjenice da obezbeđuju prirodno prečišćavanje vode za piće i pojenje stoke i ublažavaju negativne efekte klimatskih promena skladištenjem ugljenika.Glavne pretnje po opstanak ove vrste vlažnog staništa su odvodnjavanje, eksploatacija treseta i klimatske promene.

Srbija, kao članica Ramsarske konvencije, trenutno ima 11 zvanično proglašenih vlažnih staništa od međunarodnog značaja. Peštersko polje je od 2006. godine na listi Ramsarskih područja, dok je za Specijalni rezervat prirode proglašeno 2015. godine.

Prepoznajući potrebu očuvanja i ugroženost vlažnih staništa, nova inicijativa za unapređenje zaštite ovih ovih prirodnih ekosistema, koju podržava Vlada Švedske, ima za cilj da očuva njihovu biološku raznovrsnost i unapredi otpornost na klimatske promene, kroz inovativne pristupe koji uključuju rešenja zasnovana na prirodi.

Ova poseta je organizovana u okviru inicijative “Zaštita i ulaganje u biodiverzitet i vode u cilju jačanja otpornosti na klimatske promene”, pod okriljem projekta “EU za Zelenu agendu u Srbiji”, koji uz tehničku i finansijsku podršku Evropske unije i u partnerstvu sa Ministarstvom zaštite životne sredine, sprovodi UNDP u saradnji sa Ambasadom Švedske i Evropskom investicionom bankom (EIB), uz dodatna finansijska sredstva koja su obezbedile vlade Švedske, Švajcarske i Srbije.